Meerstemmigheid in musea
Om als musea recht te kunnen doen aan de communities die vaak centraal staan binnen een tentoonstelling, is het belangrijk om meerstemmigheid toe te passen op het gehele proces. Guinevere Ras beschrijft in deze handreiking in zes stappen hoe je meerstemmigheid kunt implementeren en wat de voordelen ervan zijn.
Guinevere Ras deed tijdens haar studie aan de Reinwardt Academie haar afstudeeronderzoek naar de narratieve representatie van het Curaçaose erfgoed in het Tropenmuseum en de mogelijkheden voor museale meerstemmige presentaties. Dat erfgoed werd naar haar idee te weinig getoond en daarbij kon zij zich niet identificeren met datgene wat werd getoond. In het vooronderzoek kwam naar voren dat een groot gedeelte van de source community (in dit geval mensen met een Curaçaose afkomst) het daarmee eens was.
Het Tropenmuseum was zich bewust van de representatieproblematiek. Het museum was daar eerlijk en transparant over. Zij ontvingen namelijk regelmatig negatieve feedback van de Curaçaose community. Door de jaren heen is het museum door middel van tentoonstellingen ook constant op zoek naar een oplossing in deze representatieproblematiek.
De community als bron
Om dit op te lossen heeft ze allereerst een quickscan (stap 1) gedaan naar Tropenmuseum. Ze is in gesprek gegaan met medewerkers en communities om te peilen waar verbeteringen mogelijk zijn. In het proces liep ze regelmatig vast in haar onderzoek. Er ontbrak veel informatie over de deelcollectie van de voormalig Nederlandse Antillen. Enerzijds scheelde het dat het ook haar erfgoed is en dus zelf affiniteit en kennis heeft over het onderwerp. Maar anderzijds is het lastig om een collectie te ontsluiten die vanaf aankoop of schenking onjuist is gedocumenteerd of onvoldoende.
Met deze uitkomsten werd het vertrekpunt bepaald (stap 2): Het aanvullen van de tentoonstellingen met objecten en verhalen van de Curaçaose gemeenschap. Na het vaststellen van het vertrekpunt heeft ze zorgvuldig een selectie gemaakt van Curaçaoënaren die als klankbordgroep fungeerden (stap 3).
Vervolgens heeft ze de communities geraadpleegd (stap 4). Om in kaart te brengen wat zij graag terug willen zien en hoe zij tegen het Tropenmuseum en zijn collectie aankijkt. Met deze feedback is ze op zoek gegaan naar mogelijke bruiklenen en verhalen (stap 5). Alle gegevens heeft zij uiteindelijk gebundeld tot een tentoonstellingsvoorstel. Hierbij heeft ze ook objecten in bruikleen genomen van een van de participanten. Het object, persoonlijke foto’s en het verhaal zijn momenteel te zien in het Tropenmuseum. (stap 6)
Met de resultaten uit haar scriptie en de praktijkervaring in het Tropenmuseum heeft ze een praktische tool ontwikkeld voor de implementatie van meerstemmigheid in de museale sector. Voor meer musea dan alleen het Tropenmuseum. Met deze publicatie wordt je binnen 6 stappen geholpen naar een meerstemmig product, van quickscan tot aan duurzaamheid. Door middel van best practices, tips en interviews word je geïnspireerd en gestimuleerd naar een meerstemmige tentoonstellingsbenadering. Om zo de inclusiviteit, representatie en diversiteit in een museum te verbeteren.
Meer weten over meerstemmigheid?
Raadpleeg de website van Guinevere voor meer informatie over Meerstemmigheid of neem contact met haar op voor een geprinte versie van de publicatie.