Twee tips van MAS in Jonge Handen om een representatieve jongerenwerking uit te bouwen
In tien jaar tijd is de jongerenwerking van Museum aan de Stroom (MAS) een begrip in Vlaanderen geworden. Het is voor vele musea een voorbeeld op vlak van cultureel jeugdwerk, inclusie en representatie. Die diversiteit kwam echter niet vanzelf. MAS in Jonge Handen startte in 2009 met een autochtone groep hoogopgeleide jongeren en evolueerde langzamerhand naar een groep die representatief was voor de superdiverse Antwerpse jeugd.
Nog voor de deuren van het MAS openden, wilde het museum een plek veroveren in de leefwereld van jongeren. Kernwoorden daarvoor waren: participatie, emancipatie en het stimuleren van competenties. Daarom onderzocht het reeds vijf jaar voor de opening van het museum in 2011 methodieken rond jongerenparticipatie. Twee rapporten met aanbevelingen van talloze experts en een bevraging van Antwerpse jongeren legden de basis voor MAS in Jonge Handen. Coördinator van het project werd de 21-jarige Liene Conard. Na haar derdejaarsstage Kunst- en Cultuurbemiddeling (bachelor Sociaal Werk aan Karel de Grote-Hogeschool) startte zij in 2010 als publiekswerker bij MAS. Onder haar leiding was de jongerencrew actief tussen 2009 en 2019.
Nadat MAS in Jonge Handen in 2018 de expo Instinct van A tot Z uitwerkte, besloot Conard samen met de jongeren en het museumbestuur dat ze met die knaller wilde afsluiten. Daarom sloeg MAS in Jonge Handen begin 2020 een nieuwe weg in: MAS in Jonge Handen breekt uit. In dat traject vragen jongeren zich af wat er bewaard moet worden in het MAS, wat volgens hen erfgoed is en waar ze dat vinden in de stad. Ze ruilen de veilige haven van het MAS om voor de stad Antwerpen als hun werkterrein. Zowel on- als offline gaan ze in gesprek met jongeren én de nieuwe artist in residence van het MAS.
Hoewel MAS in Jonge Handen vandaag representatief is voor de superdiverse Antwerpse jeugd, was dat in de begindagen zeker nog niet het geval. De eerste groep uit 2009 bestond uit negen hoogopgeleide cultuurliefhebbers rond de twintig jaar oud. Allemaal ambieerden ze een baan in de culturele sector. Zij zagen hun vrijwilligerswerk bij het MAS als een ideale opstap daarvoor. Omdat Conard besefte dat MAS in Jonge Handen niet uit zichzelf divers zou worden, ging ze nieuwe partnerschappen aan en veranderde ze het selectieproces.
Enerzijds ging MAS in Jonge Handen een samenwerking aan met de Antwerpse integratie- en inburgeringsorganisatie Atlas. Zij ontwikkelen een specifiek aanbod voor vijftien- tot negentienjarige (niet begeleide) nieuwkomers. Zo stroomden de afgelopen jaren zeven Atlas-jongeren door naar MAS in Jonge Handen. Omdat de communicatie met deze jongeren met migratieachtergrond vaak stroef liep, volgden alle MAS in Jonge Handers de Atlas-opleiding ‘Klare Taal’. Die maakte de taalbarrière overbrugbaar. Teambuildings rond verbondenheid en communicatie, georganiseerd door het Antwerpse kinderen- en jongerenexpertisecentrum Arktos, versterkten daarnaast het groepsgevoel. Via individuele trainingen, zochten zij naar de ‘lijm’ tussen alle jongeren.
Anderzijds zette MAS in Jonge Handen vanaf 2015 ook meer in op gerichte oproepen met concrete informatie. Via gesponsorde Facebookcampagnes bij zestien- tot twintigjarige jongeren in een straal van vijftien kilometer rond Antwerpen, gelanceerd op enige tijd voor drukke juni-examens, kreeg het dat eerste jaar al veertig CV’s toegestuurd. Alle jongeren werden uitgenodigd voor een persoonlijk gesprek. Dat diende om verwachtingen af te toetsen, de werking uit te leggen en een inschatting van de persoonlijkheden te maken. De uiteindelijke selectie gebeurde door Conard op basis van motivatie, gezien de jongeren zich minstens één jaar moesten kunnen motiveren en de intensiteit van het project vergelijkbaar was met die van een wekelijkse jeugdbeweging. Ook leeftijd, achtergrond, studiekeuze, persoonlijkheid én buikgevoel van de coördinator speelden mee. De selectiegesprekken zorgden er enerzijds voor dat de jongeren zich serieus genomen voelden en anderzijds dat ze zich trots voelden om deel uit te maken van een team. Hoe langer hoe meer, lukte het MAS in Jonge Handen zo om representatiever te worden.
Meer informatie
Als antwoord op de dagelijkse vragen over MAS in Jonge Handen schreef initiatiefneemster en coördinator Liene Conard een publicatie. Toch nog vragen of misschien wel nood aan advies? Neem dan contact met haar op via liene.conard@antwerpen.be of +32 3 338 44 81.